Oude kasboekjes

= Agenda de Comptoir =

de financiën van een huishouden rond 1900

Pamfletten, boeken, tekeningen, ik heb er iets mee. De geur van het papier en de kleur van het papier dat in de loop der jaren is verkleurd. Soms verteld een bibberig of juist sierlijk handschrift een verhaal an sich, maar vaak is het ook de inhoud die mij raakt. 

Beiden geldt voor dit vijftal kasboekjes uit het eind van de 19e eeuw / begin 1900. 

Op het eerste oog leuke boekjes waarin iemand heel nauwkeurig de uitgaven bijhield in een prachtig handschrift. Maar spittend door de boekjes, ontrafelt zich de geschiedenis van een voorname Belgische familie rond 1900, de familie Stroobants. 

Mijn interesse werd gewekt door de mededeling op 19 februari 1903, Clara is geboren om 5 uur in de nacht. In schoonschrift stond dit op papier. Niet vlug geschreven zoals de kosten voor het brood, vlees en kaas. Nee, de precisie waarmee dit is genoteerd (zie foto) raakte mij. Dit was duidelijk een belangrijke gebeurtenis in het leven van deze persoon. Dat blijkt ook wel uit het vermelden van details zoals het tijdstip van geboorte.

Maar wie was deze persoon? Was de schrijver de vader of moeder van deze Clara? Zouden er nog meer kinderen zijn? Wat voor gezin was het? Een achternaam kon ik niet ontdekken behalve de fraaie handtekening op de voorkant:

Het boekje behoorde blijkbaar toe aan een S. of L. Stroobants. Even leek het spoor dood te lopen maar toen bedacht ik me dat er vaak eenzelfde plaatsnaam voorkwam in de boekjes; Jauche. 

Mijn nieuwsgierigheid zette mij ertoe aan om in de Burgerlijke Stand van Jauche opzoek te gaan naar de geboorteakte van deze Clara. De geboortedatum wist ik immers al, maar de geboorteplaats was een gok. En jawel, ik vond haar terug. Clara Léonie Marie Catherine Goreux was inderdaad geboren in Jauche. Volgens de akte heette haar moeder Marie Félice Joseph Stroobants. 

Dit vond ik opmerkelijk. Op het boekje stond weliswaar ook Stroobants maar in die tijd was de maatschappij nog niet zo geëmancipeerd dat getrouwde vrouwen hun eigen naam aanhielden en toch stond er Stroobants en niet Goreux op de voorkant van het boekje. Dit deed me vermoeden dat het boekje niet van de moeder was maar van een mannelijk of ongetrouwd vrouwelijk familielid. De trouwakte van de ouders van Clara bracht uitkomst. In 1898 trouwde dit echtpaar en bij het huwelijk waren ook de ouders van de bruid aanwezig én plaatste ook hun handtekening onder de akte. De cirkel was nu rond. De handtekening van de vader van de bruid, Charles Louis Prosper Stroobants, was identiek aan de handtekening op de boekjes. L. Stroobants was dus de grootvader van Clara, en Clara was genoemd naar haar grootmoeder Clara Joseph Verlaine. Uit verder onderzoek bleek dat de schrijver geboren was in 1835 en na 1910 moet zijn gestorven. Hij had een wijnhandel in Jauche. 

Uit alle uitgaven is te herleiden dat het om een familie gaat uit een hogere klasse. Toen de eigenaar van het boekje op een zekere dag ziek naar huis is gegaan is wekenlang veel geld uitgegeven aan doktersbezoek en de apotheek. Op een gegeven moment is er zelfs een verpleegster in huis gehaald voor de persoonlijke verzorging van de zieke! Heel attent, werd bij het afscheid van de zuster na ongeveer een maand, een bloemetje gehaald, een taxi geregeld en een treinkaartje betaald. 

Verder speurend zag ik dat geregeld geld werd geschonken aan de "pauvres" (armen) of 'aan de missie'. Op Sinterklaasavond werd zelfs nog een klein bedrag geschonken aan een arme vrouw. Zelf kochten ze die dag snoep en suikergoed en kleine cadeautjes. 

Het lijkt erop dat deze familie Stroobants het hart op de goede plaats had zitten. Hoe een kasboek een, wellicht, vergeten familie weer tot leven kan wekken...